فرموکروزول چیست؟ فرموکروزول هنوز ایمن است؟ بررسی تفاوت فرمالین و فرموکروزول در درمان پالپ دندان
فرمالین و فرموکروزول از شناختهشدهترین مواد فیکسکننده در دندانپزشکی هستند که سالها در درمانهای پالپوتومی، پالپکپینگ و نگهداری دندانهای شیری مورد استفاده قرار گرفتهاند. هرچند هر دو خاصیت ضدباکتری و فیکساسیون بافت پالپ را دارند، اما از نظر ایمنی، میزان سمیت و دوام بالینی تفاوتهایی دارند که شناخت آنها برای انتخاب ماده مناسب در درمان ضروری است.
فرموکروزول چیست
فرموکروزول دندانپزشکی (Formo-Cresol) یک محلول تخصصی در دندانپزشکی است که ترکیبی از فرمالدئید، کرزول و گلیسیرین میباشد و برای پالپوتومی دندانهای شیری و درمان ریشههای عفونی و نکروز شده به کار میرود.
محلول فرموکروزول دارای قدرت ضدعفونیکنندگی بالا است و میتواند میکروارگانیسمهای هوازی و بیهوازی موجود در کانال ریشه دندان را از بین ببرد. فرموکروزول باعث محافظت و استحکام پالپ و ایجاد یک محیط مناسب برای ترمیم موقت ریشههای دندان میشود.
استفاده از محلول فرموکروزول در درمانهای اندودنتیک کودکان، دندانهای شیری و جزو مواد مورد استفاده در پالپوتومی استاندارد و مطمئن بوده و به دندانپزشکان کمک میکند تا عفونتهای ریشه را کنترل کرده و روند درمان را تسهیل کنند.
فرمالین دندانپزشکی
فرمالین محلولی آبی از فرمالدهید (۳۷٪) است و خاصیت ضدعفونیکننده و نگهدارنده بافت دارد. در دندانپزشکی کاربردهای زیر را دارد:
-
در درمان پالپوتومی (بهویژه در گذشته): برای فیکس کردن بافت پالپ باقیمانده و جلوگیری از رشد باکتریها.
-
در پاتولوژی و آزمایشگاه دندانپزشکی: برای فیکس کردن نمونههای بافتی قبل از بررسی میکروسکوپی.
-
در ضدعفونی ابزار و سطوح (غیرمستقیم): گاهی به صورت بخار یا محلول رقیقشده استفاده میشود.
با این حال، به دلیل سمیت بالا، تحریک بافتهای اطراف و احتمال سرطانزایی، امروزه در درمانهای بالینی تقریباً منسوخ شده و تنها در محیطهای آزمایشگاهی کاربرد دارد.
فرق فرمالین و فرمالدهید
فرمالدهید (Formaldehyde) در حالت طبیعی گازی بیرنگ با بوی تند و نافذ است که خاصیت ضدباکتری و فیکسکننده بافت دارد. اما از آنجا که بهصورت گاز خالص ناپایدار و خطرناک است، معمولاً به شکل محلول در آب مورد استفاده قرار میگیرد که به آن فرمالین (Formalin) گفته میشود.
در واقع، فرمالین چیزی جز محلول آبی حاوی حدود ۳۷٪ فرمالدهید نیست. این محلول پایداری بیشتری دارد و به همین دلیل در کاربردهای دندانپزشکی، آزمایشگاهی و ضدعفونیکننده مورد استفاده قرار میگیرد.
به بیان سادهتر:
-
فرمالدهید → گاز خالص، بسیار فرّار و سمی
-
فرمالین → محلول آبی فرمالدهید که برای استفاده عملی رقیقتر و ایمنتر است
بنابراین زمانی که در منابع علمی یا بالینی به “فرمالین” اشاره میشود، در واقع منظور فرمالدهید محلول در آب است که استفاده از آن کنترلشدهتر و کاربردیتر میباشد.
مواد مورد استفاده در پالپوتومی
محلول فرموکروزول ترکیبی از فرمالدهید + کرزول + گلیسرین + آب است.
فرمول معروف آن که در بسیاری از منابع کلاسیک بهعنوان استاندارد طلایی پالپوتومی دندان شیری معرفی شده، Buckley’s formocresol است.
کاربردهای فرموکروزول در دندانپزشکی:
-
پالپوتومی دندانهای شیری: متداولترین کاربرد؛ باعث فیکس شدن بافت پالپ و جلوگیری از عفونتهای ثانویه میشود.
-
درمانهای اضطراری اندودنتیک: در بعضی کلینیکها بهعنوان ضدباکتری موقت در کانال ریشه دندانهای نکروزه استفاده میشود.
-
آمادهسازی فضای عاری از میکروب قبل از پرکردن دائم کانال.
تفاوت فرمالین و فرموکروزول
درجدول زیر تفاوت فرمالین و فرموکروزول را بطور کامل برررسی کرده ایم:
| ویژگی | فرمالین | فرموکروزول |
|---|---|---|
| ترکیب شیمیایی | فرمالدهید در آب | فرمالدهید + کرزول + گلیسرین |
| خاصیت ضدباکتری | متوسط | بسیار قوی |
| سمیت سیستمیک | بالا | کمتر اما همچنان قابل توجه |
| پایداری پالپ | پایین | بالا و طولانیتر |
| کاربرد امروزی | فقط در محیط آزمایشگاهی | در برخی کشورها هنوز در پالپوتومی استفاده میشود |
| جایگزینهای رایج | ندارد (منسوخ شده) | MTA، Biodentine، Ferric Sulfate |
یافتههای پژوهشی جدید
مطالعات جدید نشان میدهند که هر دو ماده ممکن است باعث آزادسازی فرمالدهید در بدن شوند که میتواند اثرات سمی یا آلرژیک داشته باشد.
به همین دلیل، بسیاری از انجمنهای اندودنتیکس (مانند AAPD و EAPD) استفاده از MTA، Biodentine یا Ferric Sulfate را بهعنوان جایگزینهای ایمنتر توصیه میکنند.
این مواد زیستسازگارترند و باعث حفظ زندهمانی سلولهای پالپ و تشکیل عاج ثانویه میشوند.
فرمالین و محلول فرموکروزول هر دو نقش مهمی در تاریخچه درمان پالپ دندان داشتهاند، اما با توجه به خطرات سیستمیک آنها، امروزه استفاده از این مواد به حداقل رسیده است.
در حال حاضر، انتخاب ماده پالپوتومی باید بر اساس زیستسازگاری، ماندگاری طولانی و حداقل سمیت انجام شود و مواد مدرنتر در این زمینه عملکرد بسیار بهتری دارند.
فرموکروزول نیکدرمان یکی از مواد شناختهشده و پرمصرف در بازار دندانپزشکی است.
دنتا فامیلی، خانوادهای برای اطمینان دندانپزشکان ایران
📍 جهت مشاوره با ما در تماس باشید:
☎️ ۰۲۱-۷۱۰۵۷۴۵۹
لینک مرتبط:
محصولات فرموکرزول و فرمالین موجود درسایت
نظرات کاربران
هنوز دیدگاهی ثبت نشده است!